به گزارش همشهری آنلاین بوسیله نقل از ایسنا، پس از به بود آمدن روابط اقتصادی در بین ملل مختلف دنیا و به علت افزودن مبادلات تجاری توسط کشتی ها و نیز بروز اپیدمی مصیبت های کشنده ای مانند طاعون و وبا، که از طریق این طور ارتباطاتی شیوع می یافت، مسئله ی قرنطینه تک توجه تمامی کشورهای درگیر بازرگانی دریایی بین المللی صبر گرفت. در ناحیه ما هم از قدیم سیلان ی قرنطینه تک توجه واقع شده وجود اما هیچ گاه به رخ علمی و موثر انجام نشده و درون راه ایجاد آن موانع و مشکلات فراوانی بود داشت. محققان در پژوهشی با نشانی "قرنطینه های ایران درون اواخر دوره قاجار و اوایل اطراف پهلوی" این موضوع را معاینه کرده اند.
در این استیناف که توسط مسعود کثیری، پژوهشگر دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و مرتضی دهقان نژاد، دانشیار گروه تاریخچه دانشگاه اصفهان ایفا شده است آمده:« مقطع پژوهش، بوسیله این برهان اواخر دوران قاجار و اوایل دوران پهلوی برگزینی شد که این دوران به لحاظ در بر داشتن سطح گسترده ای از تبدیل و تحولات اجتماعی، دیپلماتیک و اقتصادی دارای بزرگی خاصی در تاریخ معاصر سرزمین ما است.»
کثیری و دهقان نژاد درباره تفویض این مقطع تاریخی می گویند: «به دلایل مختلفی همچون افزایش سطح تجارت بین المللی، موضع ممتاز و ژئوپلتیکی ایران درون منطقه ی خاورمیانه و همسایگی با ناحیه مستعمره هندوستان، توسعه طلبی و تلاش روس ها در علت پیوستن به آب های گرم، خلیج فارس ایران از مهم ترین کمیسیون های توجه بین المللی و یکی از عرصه های شولش شمار قدرت های سیاسی برتر جهان بوسیله خصوص روس و انگلیس حیات.»
محققان داخل دنباله بوسیله اقرار کتاب قرنطینه درون ایران می پردازند و می گویند:« اکثر قرنطینه های قبلی ایران، درون در کشور و تو محدوده شهرها اجرا می شد ولی در زمان امیرکبیر حوزه ی گسترده و علمی لطافت مشهود کرد. هنگامی که درون سال ۱۲۶۷ ه.ق بیماری "وبا" گسترش یافت، امیرکبیر دستور داد قرنطینه را تو مرز ایران و عراق عمل کنند. دلیل آن گزارش هایی بود که از شیوع بیماری وبا در شهرهای زیارتی و خطر سرایت آن به داخل ایران وجود داشت.»
درون این مقاله آمده:« چنانچه چه قرنطینه نحو زیاد مفت و راه عملی بخاطر جلوگیری از شیوع مصیبت های مسری بود، ولی اجرای آن در ایران، با شیوه ی حکومت آن روز و نگرش انسان و حکام نسبت بوسیله این طور پدیده های جدیدی تبعاً مشکلات زیادی را بوسیله همراه داشت بنابراین حجم یدکی از اسناد مربوط بوسیله مسائل بهداشتی و درمانی، مربوط به قرنطینه، از زوایای گوناگون می شود. برای ایجاد روشی بهتر در پیشبرد مراحل این تحقیق، سعی شد تا اول این اسناد دسته بندی و سپس تحلیل شوند.»
نویسندگان این مقاله می گویند:« یکی از مهم ترین مشکلات قرنطینه ها دیدن منفعت جویانه ی ماموران دولتی نسبت به آن بود. این پدیده ی ناگوار تا معادل زیادی پی روحیه ی آن ها حیات و لذا شکایات بسیاری از تعدیات ماموران دولتی شاغل در قرنطینه ها شد. به عقب افزایش نارضایتی از این اقدام، فدایی از مسافران تقدم می دادند از بیراهه رفته تا دربند ماموران نشوند و وجهی بابت صیقلی قرنطینه صیقلی نکنند.این جریان باعث شد تا قرنطینه از شعار واقعی خود دور افتاده و در فقره آن اخلال ایجاد شود، لذا پس از مدتی شهود وجه از مسافران به نشانی قرنطینه ممنوع شد.»
در این پژوهش آمده است:« اسناد عهد پهلوی اول حکایت از این روانی دارد که مسائل مالی قرنطینه کم مرطوب از گذشته باعث بروز مشکل برای مسافران می شد و نظارت پهلو مصرف بودجه و تعیین حل هزینه آن و نظارت ماموران اداره مالیه باعث شده وجود تا ماموران جرات تعرض بوسیله مسافران را نداشته باشند.»
حصه دیگری از اسنادی که نویسندگان این مقاله به بررسی آن ها پرداخته اند مربوط به مواردی می شود که برخی از مسافران بوسیله دلایل مختلف نیت گذر از محدوده قرنطینه یا فرار از آن را داشتند. این سیلان تیمار تو قرنطینه های داخلی و حزن در پست های مرزی مشهود بود. بزرگان و دولتمردان اندوه توقف در قرنطینه را جهت کسر شان خود دانسته و به طرز های متنوع آن را عجیب می گرفتند. حتی شخص پادشاه که می بایست بیش از هر کس دیگری نسبت به قوانین اسلوب شده توسط خودش حساس بوده و آن را مراعات کند؛ از این مسئله مستثنی نبود.
در این مقاله آمده:« تعدادی از اسناد، مربوط به تقاضای دولت ایران و دولت های همجوار برای ایجاد قرنطینه در موارد ابراز بلای ناگهانی بود. مانند، روزنامه ای از سفیر ایران در ایالت اسلامبول به تاریخ ۱۸ رجب ۱۲۸۰ ه.ق و سند دیگری دایر پهلو تقاضای سفارت نصیب و قسمت روس از نوبت ایران مبنی بر تاسیس قرنطینه در مرزهای شمالی ایران و مشخصاً در بنادر انزلی، آستارا، مشهدسر و بندر گز بوده است.»
نویسندگان این مقاله می گویند:« داخل دوره ی رضا شاه، اسناد موجود مشعر از آن است که ریاست قرنطینه های بنادر جنوب تا مدت ها هم چنان در دست نظامیان انگلیس بود و تو اسناد و مکاتبات از اشخاصی همچون کاپیتان رونی، به عنوان رئیس قرنطینه ها نام اسیر می شود. البته دولت ایران از این امر چندان راضی به دیدن نمی رسید و جدیت می کرد تا با محدود کردن و نظارت بر بودجه قرنطینه های جنوب بخاطر ماموران انگلیسی اشکال تراشی کند.»
کثیری و همکارش می گویند:« در بنادر آستارا و انزلی هم از سال های حدود ۱۹۱۲ و ۱۹۱۳ قرنطینه هایی محکم شد. روس ها در این مورد هم مانند دیگر برخوردهای دیپلماتیک خویشتن با امت های هم جوار، چاره مستبدانه و زورگویانه اتخاذ کرده و بزرگداشت حال مسافران را نمی کردند. وضعیت قرنطینه انزلی حزن مشابه قرنطینه های جنوب حیات. برخورد ماموران قرنطینه با مسافران تبعیض آمیز بود و وفاق بوسیله وضعیت مالی فرد داشت. همین مسئله یکی از بنیانی ترین دلایل عدم توفیق عملکرد قرنطینه ها و ناخرسندی مردم وجود.»
این پژوهش در ششمین شماره ی چهارمین حوالی ی مجله اخلاق و تاریخ پزشکی منتشر شده است.
در این استیناف که توسط مسعود کثیری، پژوهشگر دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و مرتضی دهقان نژاد، دانشیار گروه تاریخچه دانشگاه اصفهان ایفا شده است آمده:« مقطع پژوهش، بوسیله این برهان اواخر دوران قاجار و اوایل دوران پهلوی برگزینی شد که این دوران به لحاظ در بر داشتن سطح گسترده ای از تبدیل و تحولات اجتماعی، دیپلماتیک و اقتصادی دارای بزرگی خاصی در تاریخ معاصر سرزمین ما است.»
کثیری و دهقان نژاد درباره تفویض این مقطع تاریخی می گویند: «به دلایل مختلفی همچون افزایش سطح تجارت بین المللی، موضع ممتاز و ژئوپلتیکی ایران درون منطقه ی خاورمیانه و همسایگی با ناحیه مستعمره هندوستان، توسعه طلبی و تلاش روس ها در علت پیوستن به آب های گرم، خلیج فارس ایران از مهم ترین کمیسیون های توجه بین المللی و یکی از عرصه های شولش شمار قدرت های سیاسی برتر جهان بوسیله خصوص روس و انگلیس حیات.»
محققان داخل دنباله بوسیله اقرار کتاب قرنطینه درون ایران می پردازند و می گویند:« اکثر قرنطینه های قبلی ایران، درون در کشور و تو محدوده شهرها اجرا می شد ولی در زمان امیرکبیر حوزه ی گسترده و علمی لطافت مشهود کرد. هنگامی که درون سال ۱۲۶۷ ه.ق بیماری "وبا" گسترش یافت، امیرکبیر دستور داد قرنطینه را تو مرز ایران و عراق عمل کنند. دلیل آن گزارش هایی بود که از شیوع بیماری وبا در شهرهای زیارتی و خطر سرایت آن به داخل ایران وجود داشت.»
درون این مقاله آمده:« چنانچه چه قرنطینه نحو زیاد مفت و راه عملی بخاطر جلوگیری از شیوع مصیبت های مسری بود، ولی اجرای آن در ایران، با شیوه ی حکومت آن روز و نگرش انسان و حکام نسبت بوسیله این طور پدیده های جدیدی تبعاً مشکلات زیادی را بوسیله همراه داشت بنابراین حجم یدکی از اسناد مربوط بوسیله مسائل بهداشتی و درمانی، مربوط به قرنطینه، از زوایای گوناگون می شود. برای ایجاد روشی بهتر در پیشبرد مراحل این تحقیق، سعی شد تا اول این اسناد دسته بندی و سپس تحلیل شوند.»
نویسندگان این مقاله می گویند:« یکی از مهم ترین مشکلات قرنطینه ها دیدن منفعت جویانه ی ماموران دولتی نسبت به آن بود. این پدیده ی ناگوار تا معادل زیادی پی روحیه ی آن ها حیات و لذا شکایات بسیاری از تعدیات ماموران دولتی شاغل در قرنطینه ها شد. به عقب افزایش نارضایتی از این اقدام، فدایی از مسافران تقدم می دادند از بیراهه رفته تا دربند ماموران نشوند و وجهی بابت صیقلی قرنطینه صیقلی نکنند.این جریان باعث شد تا قرنطینه از شعار واقعی خود دور افتاده و در فقره آن اخلال ایجاد شود، لذا پس از مدتی شهود وجه از مسافران به نشانی قرنطینه ممنوع شد.»
در این پژوهش آمده است:« اسناد عهد پهلوی اول حکایت از این روانی دارد که مسائل مالی قرنطینه کم مرطوب از گذشته باعث بروز مشکل برای مسافران می شد و نظارت پهلو مصرف بودجه و تعیین حل هزینه آن و نظارت ماموران اداره مالیه باعث شده وجود تا ماموران جرات تعرض بوسیله مسافران را نداشته باشند.»
حصه دیگری از اسنادی که نویسندگان این مقاله به بررسی آن ها پرداخته اند مربوط به مواردی می شود که برخی از مسافران بوسیله دلایل مختلف نیت گذر از محدوده قرنطینه یا فرار از آن را داشتند. این سیلان تیمار تو قرنطینه های داخلی و حزن در پست های مرزی مشهود بود. بزرگان و دولتمردان اندوه توقف در قرنطینه را جهت کسر شان خود دانسته و به طرز های متنوع آن را عجیب می گرفتند. حتی شخص پادشاه که می بایست بیش از هر کس دیگری نسبت به قوانین اسلوب شده توسط خودش حساس بوده و آن را مراعات کند؛ از این مسئله مستثنی نبود.
در این مقاله آمده:« تعدادی از اسناد، مربوط به تقاضای دولت ایران و دولت های همجوار برای ایجاد قرنطینه در موارد ابراز بلای ناگهانی بود. مانند، روزنامه ای از سفیر ایران در ایالت اسلامبول به تاریخ ۱۸ رجب ۱۲۸۰ ه.ق و سند دیگری دایر پهلو تقاضای سفارت نصیب و قسمت روس از نوبت ایران مبنی بر تاسیس قرنطینه در مرزهای شمالی ایران و مشخصاً در بنادر انزلی، آستارا، مشهدسر و بندر گز بوده است.»
نویسندگان این مقاله می گویند:« داخل دوره ی رضا شاه، اسناد موجود مشعر از آن است که ریاست قرنطینه های بنادر جنوب تا مدت ها هم چنان در دست نظامیان انگلیس بود و تو اسناد و مکاتبات از اشخاصی همچون کاپیتان رونی، به عنوان رئیس قرنطینه ها نام اسیر می شود. البته دولت ایران از این امر چندان راضی به دیدن نمی رسید و جدیت می کرد تا با محدود کردن و نظارت بر بودجه قرنطینه های جنوب بخاطر ماموران انگلیسی اشکال تراشی کند.»
کثیری و همکارش می گویند:« در بنادر آستارا و انزلی هم از سال های حدود ۱۹۱۲ و ۱۹۱۳ قرنطینه هایی محکم شد. روس ها در این مورد هم مانند دیگر برخوردهای دیپلماتیک خویشتن با امت های هم جوار، چاره مستبدانه و زورگویانه اتخاذ کرده و بزرگداشت حال مسافران را نمی کردند. وضعیت قرنطینه انزلی حزن مشابه قرنطینه های جنوب حیات. برخورد ماموران قرنطینه با مسافران تبعیض آمیز بود و وفاق بوسیله وضعیت مالی فرد داشت. همین مسئله یکی از بنیانی ترین دلایل عدم توفیق عملکرد قرنطینه ها و ناخرسندی مردم وجود.»
این پژوهش در ششمین شماره ی چهارمین حوالی ی مجله اخلاق و تاریخ پزشکی منتشر شده است.
- ۹۸/۱۲/۰۷